Eerste Nederlandse sportkampioen die zowel uitblonk in schaatsen als wielrennen. Vijf keer was hij ’s werelds beste, driemaal op de ijzers (1893, ’95 en ’96) en twee keer op de fiets (1894 en ’95). Maar goed dat Jaap Eden vandaag de dag geen voetbalinternational is. Anders zou zijn slippertje met vrouwelijk schoon breed zijn uitgemeten in de pers. Tijdens het EK schaatsen van 1894 miste Neerlands eerste echte sportheld de 500 en 1.500 meter omdat hij in een Noors hotel tussen de lakens lag met een kamermeisje. De dag erna wenste de Haarlemmer de ijzers wel onder te binden en raffelde hij de 5 kilometer af in 8.37,60 – een wereldrecord dat twintig jaar zou standhouden. Het verhaal over de vrijage is tekenend voor het slechts 51 jaar tellende leven van de topsporter annex levensgenieter. Eden werd omschreven als een goddelijk talent, dat echter slecht voor zijn lichaam zorgde. Meermaals tetterde hij hangend vanuit het raam van zijn hotelkamer dat-ie de training oversloeg om vervolgens een dikke rookwolk van zijn onafscheidelijke sigaren uit te blazen.

Slecht ijs of sneeuwbuien, het kon de schaatser Eden niet deren. Gezegend met een goede techniek en krachtige tred beukte hij zich door de elementen heen. Zijn specialiteit, een hoog tempo zeer lang kunnen volhouden, leverde Eden de bijnaam ‘De Locomotief’ op. In een tijdperk dat klapschaatsen en indoorbanen nog science fiction waren, legde hij de tien kilometer in 1895 af in recordtempo: 17.56,00 – een tijd waar zelfs de grootste fan aan twijfelde. Sommige journalisten schreven in de krant dat Eden te weinig ronden had geschaatst. Want zó snel een tien kilometer afleggen, dat kon niet.

Op 14 januari 1893 wachtte Eden een heldenverering. Nederland, dat zich eind negentiende eeuw een nietige en weinig hoogachtende natie voelde, juichte haar eerste echte wereldkampioen toe. Eerder op de dag had Eden zich in Amsterdam de benodigde drie afstandsoverwinningen behaald. Getooid met de sjerp van het ‘meesterschap der wereld’ reisde de eerste officiÎle wereldkampioen per trein naar Haarlem, waar hij onder luid gezang van het station naar een feestvierende massa op de Grote Markt werd begeleid. Na het behalen van zijn derde mondiale schaatstitel in 1896 deed Eden de ijzers voorgoed in het vet. Hij stortte zich volledig op een professioneel wielerbestaan, omdat het cyclisme hem een beter financieel vooruitzicht bood. De populaire sportheld was een publiekstrekker. Maar rond de eeuwwisseling bleek Eden zijn slecht onderhouden lichaam te hebben gesloopt. Het uitbundige leven van plezier, dat hij ooit in Parijs had ontdekt, betaalde zijn tol.

Externe links
Voor de Wikipedia-pagina over Jaap Eden: klik hier